Şiir ve Zihniyet Test 1

1-……………bir dönemdeki sosyal, siyasî, idarî, adlî, dinî, ticarî hayatın birlikte oluşturduğu ortamdır. Yani devrin belirgin ve kabul edilmiş sanat zevki ve hâkim anlayışıdır.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi getirilmelidir?

A)           Şair

B)           Şiir

C)           Zihniyet

D)           Sanat

E)            Düzen

2-Şiir yazan kişiye……………….., sanatçının ortaya koyduğu edebî esere…………., bir dilin kurallarına ve zevkine uyarak yazılan, ölçülü ve uyaklı  anlatım şekline ise …………… denir.

Yukarıdaki boşluklara sırası ile aşağıdaki seçeneklerden hangisi getirilmelidir?

A)           Şair-sanat eseri-şiir

B)           Şair-edebiyat-şiir

C)           Sanat eseri-şair-şiir

D)           Şiir-kurmaca metin-zihniyet

E)            Şair-şiir-sanat eseri

3- Bir eser hangi dönemde yazılmışsa, o dönemden izler taşır. Şairlerin şiirlerinde de yaşadıkları dönemin sosyal ve siyasal olaylarını, kültürünü, ilişkilerini, inançlarını, sanat zevklerini görebiliriz.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin hangi özelliğini görmekteyiz?

A)           Edebî metinler kültürün taşıyıcısıdır.

B)           Edebiyat ile tarih arasında sıkı bir ilişki vardır.

C)           Edebî metinlerde sağlam bir dil vardır.

D)           Edebî metinler yazıldığı dönemin sanat zevkini yansıtır.

E)            Sosyal çevre edebî metinleri sanatçıyı etkisi altına alır.

4-Arif Nihat Asya, eserlerinin çoğunda millî ve manevî değerlerin savunuculuğunu yapmış bir şairdir. Şiirlerinin çoğunda tarih şuurunu ve milletimizin kahramanlığına duyduğu hayranlığı dile getirmektedir. Onu bu şekliyle yazmaya zorlayan unsurların başında yaşadığı dönemin şartları gelmektedir.

Yukarıdaki parçada anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

A)           Yaşanılan çevre sanatçıyı etkiler.

B)           Şairlerin çoğu tarihten yararlanır.

C)           Arif Nihat Asya millî değerlere bağlı bir şairdir.

D)           Şairler yaşadıklarını şiirlerine yansıtırlar.

E)            Arif Nihat Asya eserleriyle birçok şaire yol göstermiştir.

5-Türkiye Cumhuriyeti olarak II. Dünya Savaşına katılmamamıza rağmen çok sıkıntılı günler yaşadık. Şairlerimizin ve yazarlarımızın çoğu bu dönemin etkisinde kalarak eserler yazdılar. Bu eserler sayesinde II. Dünya Savaşı’nın sonuçlarını daha iyi anlamaktayız.

Yukarıdaki parçada şairleri ve yazarları etkileyen unsur nedir?

A)           Dönemin hâkim zihniyeti

B)           Sanatın evrenselliği

C)           Edebî metinlerin de savaşı işlemesi

D)           Yazar ve şairlerin savaş konusundaki duyarlılığı

E)            II. Dünya Savaşının sonuçları

6- Yunus Emere 13. yüzyılda Anadolu’da yaşamış mutasavvıf bir şairimizdir. Tasavvuf düşüncesinde dünya geçici bir yer olarak görülmektedir. Çünkü asıl olan ölümden sonra sürdürülecek hayattır. Gerçek mutluluğa ancak orada ulaşılabilir. Bu dünya geçicidir; burası yalnızca ahirete hazırlık yeridir. Bu anlayış tasavvuf düşüncesinin esasıdır.

Yunus’u dönemindeki bu düşünceyle şiir yazmaya iten etmen aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmektedir?

A)           Dini yaşayış

B)           Dönemindeki Zihniyet

C)           Sanat

D)           Tarihi faktörler

E)            Savaşlar

7-

Cânlar cânını buldum

Bu cânum yağma olsun

Assı ziyadan geçdüm

Dükkânum yağma oldun

                     Yunus Emre 13.yy.

Bu vatan, toprağın kara bağrında

Sıra dağlar gibi duranlarındır.

Bir tarih boyunca onun uğrunda

Kendini tarihe verenlerindir…

                  O. Şaik Gökyay 20. yy.

Yukarıda verilen farlı yüzyıllara ait iki şiirin şairlerinin farklı konularda şiir yazmalarının sebebi ne olabilir?

A)           Yetiştikleri ortam ve yaşadıkları dönemin zihni yapısı

B)           Aralarındaki yüzyıl farkı

C)           Zamanla insanların değişebileceği düşüncesi

D)           Farlı şehirlerde yetişmesi

E)            İki şair arasındaki kültür farkı

8-

Dest-bûsi ârzûsiyle ger ölsem dostlar

Kûse eylen toprağum sunun anunla yâre su

                       Fuzûlî

(Dostlarım, onun elini öpmek arzusuyla ölürsem,

Toprağımdan bir testi yapın ve sevgiliye onunla su verin.)

Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü,

Kız kardeşimin gelinliği,

Şehidimin son örtüsü,

Işık ışık, dalga dalga bayrağım!

Senin destanını okudum,

Senin destanını yazacağım.

Arif Nihat Asya

Yukarıda verilen iki şiiri birbirinden ayıran düşünce aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

A)           Zihniyet

B)           Devir

C)           Sanat anlayışı

D)           Edebî zevk

E)            Yüzyıl farkı

9- Aşağıdakilerden hangisi insanın gerçekleştirdiği etkinliklerde etkin rol oynamaz?

A)           Kültürün

B)           Sosyal ve siyasal olayların

C)           Sürdürülen yaşam biçiminin

D)           Benimsenen inanç sisteminin

E)            Coğrafi konumun

10-Tarihsel ve sosyal alandan hareketle dille gerçekleştirilen edebî metinler de diğer güzel sanat eserleri gibi döneminden izler taşır. Çünkü döneminde hâkim olan ahlâk ve estetik anlayışına uygun olarak kaleme alınmıştır bu metinler.

Yukarıdaki parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki seçeneklerden hanginde verilmiştir?

A)           Edebî metinler oluşturduğu dönemin özelliklerini üzerinde taşır.

B)           Edebî metinler şairin düşünce dünyasının yansımasıdır.

C)           Edebî metinler sosyal çevreden etkilenir.

D)           Edebî metinlerde tarihsel olaylar işlenebilir.

E)            Ahlâk ve estetik edebî metinlerin en önemli parçasıdır.

11- Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bilgi yanlışı vardır.

A)           Şairin şiirini yazdığı dönemdeki hâkim olan düşünceye zihniyet denir.

B)           Şairle yaşadıkları dönemim düşünce yapısından etkilenirler.

C)           Edebî eserler yazıldıkları dönemden izler taşır.

D)           Şairler benimsedikleri düşünce sistemini şiirlerine yansıtırlar.

E)            Şair ile yaşadığı dönem arasında bir bağ yoktur.

12-

Ela gözlüm ben bu elden gidersem,

Zülfü perişanım kal melül melül.

Kerem et, aklından çıkarma beni,

Ağla gözyaşını, sil melül melül.

Karacaoğlan 17. yüzyıl

Yukarıdaki dörtlükten hareketle aşağıdaki verilenlerden hangisini tespit edemeyiz?

A)           Şairin etkilendiği zihniyeti

B)           Hangi gelenekten beslendiği

C)           Dörtlüğün ölçüsünü

D)           Dörtlüğün ahenk unsurlarını

E)            Şairin yaşamını

13-

Bir kez gönül yıktın ise

Bu kıldığın namaz değil

Yetmiş iki millet dahi

Elin yüzün yumaz değil

                    Yunus Emre

Yukarıdaki dörtlükle şair hakkına hangi özelliği tespit edebiliriz?

A)           Şairin etkilendiği ortam

B)           Şairin yaşadığı yüzyılı

C)           Şair nerede yaşadığını

D)           Şairin eğitimini

E)            Şairin şiirlerinin özelliklerini

14-

I-Şiirler yazıldıkları dönemin zihni yapısından etkilenir.

II-Şiirlerin dili yazıldığı dönemden izler taşır.

III-Şairlerin düşüncesi şiirlerine yansımaz.

IV-Şiirler yazıldığı dönem hakkında bilgi verebilir.

V-Şairler yaşadıkları yüzyılın olayların etkilenirler.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A)           I

B)           II

C)           III

D)           IV

E)            V

15- Bir yazar, gördüğünü, bildiğini, düşündüğünü yazıyorsa, bunu toplumsal bir fayda için yapıyordur. Benim görevim duyurmaktır, anlatmaktır diye düşünüyordur. Bunu yaparsa insanlar ve toplumlar daha mutlu olacak inancındadır. Yazar vurulmayı, acıyı, ölmeyi göze alıyorsa, korumak istediği değerleri kendi yaşamından üstün tutuyor demektir.

Yukarıdaki parçada yazar neden etkilendiğini vurgulamaktadır?

A)           Çevresindeki zihni yapıdan

B)           Arkadaşlarından

C)           Edebî çevrelerden

D)           Kendi yaşamından

E)            Kültürden

16- ”Sizin Hiç Babanız Öldü mü?” adlı şiirimi babamın ölümü üzerine yazdığımı sananlar var. İlk şiirlerimdendir. Babamın ölümünden dört yıl önce yayımlamıştım onu. “Kars”ı da Kars’ı görmeden, Paris’te yazdım. İşin tuhafı yurda döndüğümde, teftiş göreviyle gönderildiğim yer de Kars oldu.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin hangi özelliğini görmekteyiz?

A)           Edebî metinlerde gerçekler değiştirilerek, hayalle süslenerek verilir.

B)           Edebî metin yazarı eserine yaşadığı dönemden izler bırakır.

C)           Edebî metinler yazıldığı dönemin hâkim zihniyetini yansıtır.

D)           Eser ile yazarı arasında sıkı bir ilişki vardır.

E)            Şairler hayalperest insanlardır.

17- İnsana özgü etkinlikler, dönemlerinin her bakımından izleri taşır. Yaşanan sosyal ve siyasal olaylar, dönemin kültürünü ve sanat zevki, yaşama biçimi, eğitim anlayışı, inanç sistemleri, gelecek endişesi sanata özgü etkinliğin içerisine ister istemez siner.

Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A)           İnsanın yaptığı etkinlikler döneminden izler taşır.

B)           Yaşanan sosyal olaylar sanatı etkiler.

C)           İnanç sistemi edebî eserlere etki eder.

D)           Sanatçının eğitim durumu sanatına yansır.

E)            Sanatçı sadece gerçeği anlatarak eserini meydan getirir.

18- Aşağıdakilerden hangisi edebi metinlere en az etki eder?

A)           Çevre

B)           Zihniyet

C)           Kültür

D)           Eğitim

E)            İklim

19- Geçen gün bir dergide genç bir ozanın şiirine takıldı gözüm. Kısa sayılamayacak yapıda bir şiirdi. Genç ozan kişisel duygularını yansıtmış. Bunu yaparken şekilden, kurgudan hiç ödün vermemiş. Halk şairlerinin şiirinin son dörtlüğünde isim veya mahlas kullanma geleneğine de uymuş. Açık, yapmacıktan uzak anlatımıyla geleceğin büyük şairlerinden biri olacağını müjdeledi bana.

Yukarıdaki parça edebî metinlerin hangi yönünü anlatılmaktadır?

A)           Edebî metini oluştururken sanatçı döneminin özelliklerinden ve gelenekten etkilenir.

B)           Edebî metinlerde etkileyicilik vardır.

C)           Edebî metinler dergilerde yayımlanır.

D)           Edebî metinlerin en güzeli halk şiirleridir.

E)            Şairler şiirlerinde mahlas kullanırlar.

20-

Dost dost diye nicesine sarıldım

Benim sadık yarim kara topraktır.

Beyhude dolandım boşa yoruldum

Benim sadık yarim kara topraktır

Yukarıdaki dörtlüğün yazarı şirini yazarken aşağıdakilerden hangisinden etkinmiş olamaz?

A)           Gelenekten

B)           Kültürden

C)           Sosyal olaylardan

D)           Zihniyetten

E)            Konumdan

21-Edebiyatımızı inceleme; bir bakıma kültür, sanat, düşünce, hayat felsefesi ve tarihimizi de incelemek ve öğrenmek demektir. Edebiyat eseri, yazıldığı devir, düşünce, kültür ve sanat akımları dikkate alınarak incelenir.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin hangi özelliği görülmektedir?

A)           Edebî metinler yazıldığı dönemden izler taşır.

B)           Edebî metinler öğretici metinler değildir.

C)           Edebiyatımız kültürümüzü yansıtır.

D)           Edebiyatımızı sanat akımları temsil eder.

E)            Edebî metinler tarihi metinlerdir.

22- Edebiyat eserinin iyi anlaşılması ve doğru yorumlanabilmesi için, o eserlerin yazıldığı tarih, dil, olayların geçtiği yer ve o devirde hâkim olan fikir, sanat ve estetik anlayışı bilmek gereklidir.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin iyi anlaşılması için bilinmesi gerekli özelliklerden biri değildir?

A)           Zihniyet

B)           Tarih

C)           Sanat anlayışı

D)           Estetik görüşüş

E)            Coğrafi konum

23-Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A)           Duygu, düşünce ve hayalleri yazılı veya sözlü olarak edebî bir dille anlatma sanatına edebiyat denir.

B)           Edebî eserleri ve yazıları, dönemleri ile birlikte inceleyen bilim dalına edebiyat tarihi denir.

C)           Halk bilimi, toplumların gelenek ve göreneklerini, inançlarını ve diğer edebî ürünlerini inceler.

D)           Edebî eser ile yazıldığı dönem arasında hiçbir ilgi yoktur.

E)            Atatürk’ün “Nutuk” adlı eseri edebî bir eserdir.

24-

Alp Er Tunga öldi mü

Issız ajun kaldı mu

Ödlek öçin aldı mu

Emdi yürek yırtılır

Yukarıdaki dörlük Saka Türklerin hakanı Alp Er Tunga adına yazılmış bir ağıttan alınmıştır. Bu dörtlüğü inceleyen bir edebiyatçı aşağıdakilerden hangisini tespit edemez?

A)           Zihniyet

B)           Devrinin özellikleri

C)           Şiirin ölçüsü

D)           Şiirin dili

E)            Şiirin yazıldığı tarihi

25- Oğuz Kağan Destanı, millî destanlarımızın en önemlilerinden biridir. Bu destanın önemi İslâmiyet’in kabulünden önceki devrin özelliklerini taşıyor olmasından gelmektedir.

Yukarıdaki parça edebî metinlerin hangi özelliğini vurgulamaktadır?

A)           Edebî metinler devrinin zihniyetini yansıtır.

B)           Destanları edebî metinlerdir.

C)           Edebî metinler millîdir.

D)           Edebî metinler ile din arasında ilgi vardır.

E)            Edebî metinlerde dil önemli bir yapı taşıdır.

CEVAPLAR:1.C   2.E 3.E 4.A 5.A 6.A 7.A 8.C 9.E 1O. A 11.E 12. E 13. A 14.C 15.D 16. E 17. E 18.E  19. A  20. E  21.A 22.D 23. D  24.B  25. A