2014-2015 10.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ 2.DÖNEM 1. YAZILI SORULARI
Dest bûsî arzusuyla ger ölürsem dostlar
Kuze eylen toprağım sunun ânınla yâre su
Fuzuli
S.1) Su Kasidesi’nden alınan yukarıdaki beyiti açıklayın. (5p)
Cevap: Peygamberimizin elini öpemeden ölürsem dostlarım, mezarımın toprağından testi yapın, Peygamberimize su ikram edin, böylece elini öpmüş olurum, eline varmış olurum.
S.2 Aşağıdaki açıklamaların karşısına doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız. (1+1+1+1+1+1p)
a) Nasreddin Hoca fıkralarında dil süslü ve ağırdır. ( Y )
b) Mesnevilerin uyak düzeni aa ba ca da… biçimindedir. ( D )
c) Bir gazelin ilk beytine makta denir. ( Y )
d) Fuzuli üç dilde (Türkçe,Arapça,Farsça) divan oluşturmuştur ( D )
e) Divan şiirinde duygu, düşünce ve hayaller belirli imgelerle ifade edilmiştir( D )
S.3) Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.
(1+1+1+1+1+1p)
-Gazellerde beyit sayısı genellikle 5-15 arasıdır.
-Aynı beyitte anlam bakımından birbiriyle ilişkili sözcükleri kullanma sanatına TENASÜP SANATI denir.
-Şarkının en güzel örneklerini NEDİM vermiştir.
-Kasidenin son beytine MAKTA denir.
- Divan edebiyatı sanatçılarının kullandığı kalıplaşmış söz motiflerine MAZMUN /İMGE denir.
S.3) Kasidenin bölümlerini yazınız (5p)
NESİP (TEŞBİB) -GİRİZGÂH-TEGAZZÜL
METHİYE- FAHRİYE-DUA
S.5) Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir mesneviden alınmamıştır? (5p)
A)Gördü ki bir avcı dâm kurmuş
Dâmına gazeller yüz vurmuş
B)Boynu burulu ayağı bağlı
Şehla gözü nemli canı dağlı
C)Seyyad bu nâtuvane kıyma
Kıl canına rahm cana kıyma
D)Katlinde bu saydın etsem ihmal
Etfal ü iyalime nolur hal
E) Su gibi kanımı toprağa kardın
Ne sanırsın garibin kanı yok mu
S.6) Divan edebiyatında nesir yazılarının toplandığı eserlere verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? (5p)
A) İnşa B) Münşi C) Münşeat D) Müstezat E) Taştir
S.7)Divan şiirinin genel özelliklerinden beş tanesini yazınız.(5 puan)
1- Dili ağırdır.
2- Yüksek zümreye hitap eder.
3- Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
4- Beyit bütünlüğü esastır.
5- Şiire başlık konmaz. Her şiir redif veya türünün adı ile anılır.
S.8) Aşağıdaki eser ve yazarları doğru bir şekilde eşleştirin (1+1+1+1+1+1p)
a) Süleyman Çelebi 1-Harname
b) Şeyhi 2-Kanuni Mersiyesi
c) Ahmedi 3-İskendername
d) Fuzuli 4-Mevlid
e) Baki 5-Leyla ile Mecnûn
S.9) Edebiyatımızda mesnevi nazım şekli ilk defa hangi eserde kullanılmıştır? (5p)
A) Atebet’ül Hakayık
B) Kutadgu Bilig
C) Divan-ı Hikmet
D) Divan-ü Lügati’t Türk
E) Muhakemet’ül Lügateyn
S.10) “Yüzyıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiirleriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını taşkın ve gür lirimi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte, genellikle heceyi kullanmıştır. Şiirlerinde ilahi aşkı ve insan sevgisini işlemiştir.”
Kimdir bu şairimiz? (5p)
A) Yunus Emre
B) Yusuf Has Hacib
C) Mevlana
D) Kaygusuz Abdal
E) Hoca Dehhani
S.11) Aşağıdakilerden hangisi kasidenin türlerinden değildir?
(5p)
a) Tevhid b) Münacat c) Fahriye d) Mersiye e) Na’at
S.12) Şâirlerin hayatları ve edebî kişilikleri ile ilgili bilgiler veren eserlere ne ad verilir?
a) Divan b) Pendnâme c) Hamse d) Tarih
e) Tezkiretü’ş-Şuara
Nâbi ile ol âfetin ahvâlini naklet
Efsâne-i Mecnûn ile Leylâ’dan usandık
Nâbi
S.13) Yukarıdaki beyitte geçen edebî sanatı açıklayın. (5p)
Cevap: Leyla ve Mecnun hikâyesini hatırlattığı için “Telmih Sanatı” kullanılmıştır.
S.14) Aşağıdaki boşlukları doldurun. (1+1+1+1+1+1p)
a) Terkib-i Bentlerde bendin sonundaki beyite VASITA BEYTİ adı verilir.
b) Muhammeslerin nazım birimi BEŞ mısradan oluşan bentlerdir.
c) Mahallileşme akımının temsilcisi NEDİM’dir.
d) - Türklerin Divan Edebiyatına kazandırdığı nazım şekilleri
ŞARKI ve YUYUĞ’dur.
S.15) (I) Divan şiirinde müstezat, gazelin dizelerine yarım dize eklenerek oluşturulan nazım biçimidir. (II) Nazire, usta kabul edilen bir şairin beğenilen bir şiirine benzetilerek yazılan şiirdir. (III) Hamse, bir şairin beş kasidesinin bir araya getirilmesiyle oluşan eserlere denir. (IV) Gazelin ilk beyitine matla, son beyitine makta denir. (V) Gazelin en güzel beyitine “beytü’l-gazel” denir.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi yanlıştır? (5p)
A) I B) II C) III D) IV E) V
S.16) Aşağıdaki açıklamaların karşısına doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız. (1+1+1+1+1+1p)
a) Divan nesri “sade, süslü ve orta nesir” olmak üzere üçe ayrılır. ( D )
b) Kasidede şairin kendini övdüğü bölüme methiye denir. ( Y )
c) Rubai, mesnevi, tuyuğ ve murabba dörtlükler halinde yazılan divan şiiri nazım şekilleridir. ( Y )
d) Konuları yergi olan kasidelere “hicviye” denir. ( D )
e) Mantıku’t Tayr alegorik bir tıp metnidir. ( Y )
S.17) “Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi”
Bu beyit gazelin hangi beytidir? Niçin?
Cevap: Kafiye şeması aa olduğundan gazelin ilk beytidir, yani matla beytidir. (5p)
Ravza-i kûyuna her dem durmayıp eyler güzâr
Âşık olmuş galibâ ol serv-i hoş-reftâra su
Fuzûlî
Kûy: memleket, köy güzar: akmak
serv-i hoş-reftar: servi gibi salınan sevgili
S.18) Yukarıdaki beyitte Divan Edebiyatı’nın hangi özellikleri görülmektedir? Açıklayın. (1+1+1+1+1+1p)
a- Dili ağır
b- Sanatlı bir söyleyiş kullanılmış.
c- Beyitlerle yazılmış.
d- Aruz ölçüsü kullanılmış.
e- Kaside nazım şekliyle yazılmış.
S.19) Yukarıdaki beyitte geçen edebi sanatlardan iki tanesini açıklayın. (
a- Suyun âşık olması: kişileştirme sanatı (2p)
b- Peygamberimizin serviye benzetilmiş ama Peygamberimiz verilmemiş: Açık istiare (3p)
S.20) Aşağıdaki boşlukları doldurun. (1+1+1+1+1+1p)
a) Kasidelerde ölçüye uygun olarak yazılan ve beyitler ara¬sına sıkıştırılan gazele TEGAZZÜL denir.
b)Tekke edebiyatındaki ilahiye benzeyen, Allah'ın birliğini ve Allah'a yakarışı konu alan kasidelere MÜNCAAT denir.
c) Peygamberimizi övmek için yazılan ka¬sideye NAAT denir.
d) Tevhit, münacaat, naat, methiye, hicviye, mersiye, baha¬riye, lydiyye, cülusiye nazım biçimi değil, NAZIM TÜRÜ’dür.
e) MESNEVİ edebiyatımıza Iran edebiyatından geç¬miş, uyak düzeni aa bb cc dd olan günümüzdeki öy¬kü ve romanın işlevini üstlenen nazım şeklidir.
Kuze eylen toprağım sunun ânınla yâre su
Fuzuli
S.1) Su Kasidesi’nden alınan yukarıdaki beyiti açıklayın. (5p)
Cevap: Peygamberimizin elini öpemeden ölürsem dostlarım, mezarımın toprağından testi yapın, Peygamberimize su ikram edin, böylece elini öpmüş olurum, eline varmış olurum.
S.2 Aşağıdaki açıklamaların karşısına doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız. (1+1+1+1+1+1p)
a) Nasreddin Hoca fıkralarında dil süslü ve ağırdır. ( Y )
b) Mesnevilerin uyak düzeni aa ba ca da… biçimindedir. ( D )
c) Bir gazelin ilk beytine makta denir. ( Y )
d) Fuzuli üç dilde (Türkçe,Arapça,Farsça) divan oluşturmuştur ( D )
e) Divan şiirinde duygu, düşünce ve hayaller belirli imgelerle ifade edilmiştir( D )
S.3) Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.
(1+1+1+1+1+1p)
-Gazellerde beyit sayısı genellikle 5-15 arasıdır.
-Aynı beyitte anlam bakımından birbiriyle ilişkili sözcükleri kullanma sanatına TENASÜP SANATI denir.
-Şarkının en güzel örneklerini NEDİM vermiştir.
-Kasidenin son beytine MAKTA denir.
- Divan edebiyatı sanatçılarının kullandığı kalıplaşmış söz motiflerine MAZMUN /İMGE denir.
S.3) Kasidenin bölümlerini yazınız (5p)
NESİP (TEŞBİB) -GİRİZGÂH-TEGAZZÜL
METHİYE- FAHRİYE-DUA
S.5) Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir mesneviden alınmamıştır? (5p)
A)Gördü ki bir avcı dâm kurmuş
Dâmına gazeller yüz vurmuş
B)Boynu burulu ayağı bağlı
Şehla gözü nemli canı dağlı
C)Seyyad bu nâtuvane kıyma
Kıl canına rahm cana kıyma
D)Katlinde bu saydın etsem ihmal
Etfal ü iyalime nolur hal
E) Su gibi kanımı toprağa kardın
Ne sanırsın garibin kanı yok mu
S.6) Divan edebiyatında nesir yazılarının toplandığı eserlere verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? (5p)
A) İnşa B) Münşi C) Münşeat D) Müstezat E) Taştir
S.7)Divan şiirinin genel özelliklerinden beş tanesini yazınız.(5 puan)
1- Dili ağırdır.
2- Yüksek zümreye hitap eder.
3- Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
4- Beyit bütünlüğü esastır.
5- Şiire başlık konmaz. Her şiir redif veya türünün adı ile anılır.
S.8) Aşağıdaki eser ve yazarları doğru bir şekilde eşleştirin (1+1+1+1+1+1p)
a) Süleyman Çelebi 1-Harname
b) Şeyhi 2-Kanuni Mersiyesi
c) Ahmedi 3-İskendername
d) Fuzuli 4-Mevlid
e) Baki 5-Leyla ile Mecnûn
S.9) Edebiyatımızda mesnevi nazım şekli ilk defa hangi eserde kullanılmıştır? (5p)
A) Atebet’ül Hakayık
B) Kutadgu Bilig
C) Divan-ı Hikmet
D) Divan-ü Lügati’t Türk
E) Muhakemet’ül Lügateyn
S.10) “Yüzyıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiirleriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını taşkın ve gür lirimi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte, genellikle heceyi kullanmıştır. Şiirlerinde ilahi aşkı ve insan sevgisini işlemiştir.”
Kimdir bu şairimiz? (5p)
A) Yunus Emre
B) Yusuf Has Hacib
C) Mevlana
D) Kaygusuz Abdal
E) Hoca Dehhani
S.11) Aşağıdakilerden hangisi kasidenin türlerinden değildir?
(5p)
a) Tevhid b) Münacat c) Fahriye d) Mersiye e) Na’at
S.12) Şâirlerin hayatları ve edebî kişilikleri ile ilgili bilgiler veren eserlere ne ad verilir?
a) Divan b) Pendnâme c) Hamse d) Tarih
e) Tezkiretü’ş-Şuara
Nâbi ile ol âfetin ahvâlini naklet
Efsâne-i Mecnûn ile Leylâ’dan usandık
Nâbi
S.13) Yukarıdaki beyitte geçen edebî sanatı açıklayın. (5p)
Cevap: Leyla ve Mecnun hikâyesini hatırlattığı için “Telmih Sanatı” kullanılmıştır.
S.14) Aşağıdaki boşlukları doldurun. (1+1+1+1+1+1p)
a) Terkib-i Bentlerde bendin sonundaki beyite VASITA BEYTİ adı verilir.
b) Muhammeslerin nazım birimi BEŞ mısradan oluşan bentlerdir.
c) Mahallileşme akımının temsilcisi NEDİM’dir.
d) - Türklerin Divan Edebiyatına kazandırdığı nazım şekilleri
ŞARKI ve YUYUĞ’dur.
S.15) (I) Divan şiirinde müstezat, gazelin dizelerine yarım dize eklenerek oluşturulan nazım biçimidir. (II) Nazire, usta kabul edilen bir şairin beğenilen bir şiirine benzetilerek yazılan şiirdir. (III) Hamse, bir şairin beş kasidesinin bir araya getirilmesiyle oluşan eserlere denir. (IV) Gazelin ilk beyitine matla, son beyitine makta denir. (V) Gazelin en güzel beyitine “beytü’l-gazel” denir.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi yanlıştır? (5p)
A) I B) II C) III D) IV E) V
S.16) Aşağıdaki açıklamaların karşısına doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız. (1+1+1+1+1+1p)
a) Divan nesri “sade, süslü ve orta nesir” olmak üzere üçe ayrılır. ( D )
b) Kasidede şairin kendini övdüğü bölüme methiye denir. ( Y )
c) Rubai, mesnevi, tuyuğ ve murabba dörtlükler halinde yazılan divan şiiri nazım şekilleridir. ( Y )
d) Konuları yergi olan kasidelere “hicviye” denir. ( D )
e) Mantıku’t Tayr alegorik bir tıp metnidir. ( Y )
S.17) “Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi”
Bu beyit gazelin hangi beytidir? Niçin?
Cevap: Kafiye şeması aa olduğundan gazelin ilk beytidir, yani matla beytidir. (5p)
Ravza-i kûyuna her dem durmayıp eyler güzâr
Âşık olmuş galibâ ol serv-i hoş-reftâra su
Fuzûlî
Kûy: memleket, köy güzar: akmak
serv-i hoş-reftar: servi gibi salınan sevgili
S.18) Yukarıdaki beyitte Divan Edebiyatı’nın hangi özellikleri görülmektedir? Açıklayın. (1+1+1+1+1+1p)
a- Dili ağır
b- Sanatlı bir söyleyiş kullanılmış.
c- Beyitlerle yazılmış.
d- Aruz ölçüsü kullanılmış.
e- Kaside nazım şekliyle yazılmış.
S.19) Yukarıdaki beyitte geçen edebi sanatlardan iki tanesini açıklayın. (
a- Suyun âşık olması: kişileştirme sanatı (2p)
b- Peygamberimizin serviye benzetilmiş ama Peygamberimiz verilmemiş: Açık istiare (3p)
S.20) Aşağıdaki boşlukları doldurun. (1+1+1+1+1+1p)
a) Kasidelerde ölçüye uygun olarak yazılan ve beyitler ara¬sına sıkıştırılan gazele TEGAZZÜL denir.
b)Tekke edebiyatındaki ilahiye benzeyen, Allah'ın birliğini ve Allah'a yakarışı konu alan kasidelere MÜNCAAT denir.
c) Peygamberimizi övmek için yazılan ka¬sideye NAAT denir.
d) Tevhit, münacaat, naat, methiye, hicviye, mersiye, baha¬riye, lydiyye, cülusiye nazım biçimi değil, NAZIM TÜRÜ’dür.
e) MESNEVİ edebiyatımıza Iran edebiyatından geç¬miş, uyak düzeni aa bb cc dd olan günümüzdeki öy¬kü ve romanın işlevini üstlenen nazım şeklidir.
Yorumlar
Yorum Gönder